ԹՈՒՐՔԻՈՅ ՇՈՒՐՋ
Թուրքիոյ արտաքին գործոց նախարար Հաքան Ֆիտան յայտարարեց, որ Թուրքիա, Ատրպէյճան եւ Վրաստան կը մասնակցին չափազանց կարեւոր նախագիծերու գործադրութեան աշխատանքներուն։ Ան կը խօսէր վրացի իր պաշտօնակիցին՝ Մագա Պոչորիշվիլիի հետ իր հանդիպումէն ետք։
Ըստ Ֆիտանի, երեք երկիրներուն ներգրաւումը՝ այս նախագիծերուն մէջ, վճռորոշ նշանակութիւն ունի հնարաւորութիւններ կը ստեղծէ՝ խաղաղութիւն հաստատելու շրջանին մէջ։ Մասնաւորաբար՝ Կասպից ծովու կարելիութիւնները եւրոպական եւ համաշխարհային շուկաներու զարգացման համար։ Ան ընդգծեց, որ Թուրքիոյ, Վրաստանի եւ Ատրպէյճանի համագործակցութիւնը օրինակ կրնայ ծառայել այլ երկիրներու համար։
*
Թուրքիոյ նախագահ Ռեճէփ Էրտողան հեռաձայնային հաղորդակցութիւն մը ունեցաւ Ֆրանսայի նախագահ Էմանուէլ Մաքրոնի հետ։Խորհրդակցութիւններուն առանցքը կազմեցին երկկողմ յարաբերութիւնները, ինչպէս նաեւ՝ շրջանային եւ միջազգային իրադարձութիւններն ու զարգացումները։
Էրտողան Մաքրոնի փոխանցեց, որ Թուրքիա կը շարունակել ճիգեր թափել՝ Ուքրայինայի պատերազմին վերջ տալու համար։ Ան նաեւ Ֆրանսայի նախագահին յայտնած է, որ Անգարայի համար անընդունելի է Կազայի պաղեստինցիները Յորդանան եւ Եգիպտոս վերաբնակեցնելու ծրագիրը։
Հաղորդուեցաւ, որ Թուրքիոյ եւ Ֆրանսայի նախագահները համաձայնած են ՆԱԹՕ-ի ծիրին մէջ համագործակցիլ եւ համակարգել իրենց միջեւ ծրագրերը։
*
Թուրքիոյ արտաքին գործոց նախարար Հաքան Ֆիտան Անգարայի մէջ ընդունեց իր ռուս պաշտօնակիցը՝ Սերկէյ Լաւրովը, որուն հետ քննարկեց Ուքրայինայի պատերազմին կապուած խնդիրները, շրջանային եւ միջազգային հարցեր եւ Հարաւային Կովկասի իրադարձութիւնները։
Հանդիպումէն ետք կայացած մամլոյ միացեալ ասուլիսին ընթացքին, Լաւրով յայտարարեց, որ Ֆիտանի հետ քննարկած է հարաւային կովկասեան իրավիճակը, նշելով,որ խորհրդակցութեան նիւթ եղած են Հայաստանի եւ Ատրպէյճանի միջեւ վստահութեան ամրապնդման քայլերը, ենթակառոյցներու եւ փոխադրութեան հաղորդակցութիւններու վերականգնման ծրագիրները եւ Հարաւային Կովկասի մէջ «երեք առաւել երեք» համագործակցութեան հարթակին կապուած հարցերը։Ըստ Ռուսիոյ արտաքին գործոց նախարարին, Ֆիտանի հետ հանդիպումը շատ արդիւնաւէտ եղած է։
*
Թուրքիոյ իշխող Արդարութիւն եւ Բարգաւաճում կուսակցութիւնը իր ընդհանուր ժողովէն ետք փոփոխութեան ենթարկեց Կեդրոնական Գործադիր Խորհուրդը՝ նոր կազմ մը յառաջացնելով։
Էֆքան Ալա եւ Մուսթաֆա Էլիթաշ նշանակուեցան փոխ նախագահներ, իսկ Հայաթի Եազիճի նշանակուեցաւ քաղաքական եւ օրինական հարցերու բաժանմունքի պատասխանատու։Ահմէտ Պէօյիւքկիւմիւշ ստանձնեց կազմակերպական բաժանմունքը, Ալի Իհսան Եաւուզ նշանակուեցաւ ընտրական գրասենեակի պատասխանատու, Մոհամէտ Ֆարուք Աճար քարոզչական բաժանմունքի պատասխանատու նշանակուեցաւ եւ Զաֆէր Սիրաքայա ստանձնեց արտաքին յարաբերութիւններու բաժանմունքը։
Միւս բանալի պատասխանատուութիւնները ստանձնեցին՝ Ֆաթմա Պեթուլ Սայան Քայա, Մուսթաֆա Տեմիր, Նիհաթ Զեյպէքճի, Պելկին Ույկուր, Հասան Պասրի Եալչին , Ահմէտ Պահա Օղութքէն, Սեվիլայ Թունչէր, Օմէր Իլերի, Մուսթաֆա Շէն, Հիւսէին Եայման, Էյյուպ Քատիր Ինան, Քուրսատ Զօրլու, Տուրսուն Աթաշ եւ Ունալ Քարաման։ Վերոյիշեալները բոլորն ալ Էրտողանի սերտ համախոհներն են։ Անոնց նշանակումը կը համարուի Էրտողանի դիրքերը առաւել ամրապնդելու քայլ մը։
Թուրքիոյ արտաքին գործոց փոխ նախարար Մեհմէտ Քեմալ Պոզայ զօրակցութիւն յայտնեց Իսլամոֆոպիայի հարցին անդրադառնալու պաշտօնով Մ․Ա․Կ․-ի յատուկ բանագնաց նշանակելու գաղափարին։
*
Թուրք պաշտօնատարներ առիթ չեն փախցներ արծարծելու աշխարհի եւ յատկապէս Եւրոպայի տարածքին Իսլամօֆոպիայի, թրքատեացութեան, ցեղապաշտութեան եւ ծայրայեղ աջակողմեան դրսեւորումներու խնդիրը, որ ձեւակերպուած է թրքական պետական կառոյցներուն մէջ եւ արձակուած աշխարհի տարածքին՝ գործի լծելու համար թրքական հաւաքականութիւններ, որոնք իբրեւ թէ զոհ կ՛երթան թրքատեացութեան եւ Իսլամոֆոպիայի։
Թրքական այս ճիգերը անշուշտ պէտք է դիտել թրքական պետական արտաքին քաղաքականութեան ծիրին մէջ, որուն ուղղութիւնները եւ թիրախները շատ յստակ են՝ Եւրոպայի տարածքին ստեղծել հակաեւրոպական ընկերաքաղաքական միջավայրեր։
Տեղին է նշել,որ Թուրքիոյ արտաքին գործոց նախարար Հաքան Ֆիտան վերջերս խոր համոզում յայտնեց, որ Եւրոպական Միութեան Թուրքիոյ անդամակցութեան հոլովոյթին կասեցումը արդիւնք է համաեւրոպական Իսլամոֆոպիայի եւ թրքատեացութեան, որոնք կը սնուցանուին եւրոպական քաղաքական արմատական շրջանակներու կողմէ։
*
Թուրքիոյ արտաքին գործոց նախարար Հաքան Ֆիտան անիրատեսական համարեց, որ առանց Թուրքիոյ Եւրոպա կրնայ իր ապահովութիւնը ամրագրել։ Ալպանիոյ արտաքին գործոց նախարար Իկլի Հասանի հետ մամլոյ միացեալ ասուլիսին ընթացքին, Ֆիտան շեշտեց, որ եւրոպացիները պէտք է Թուրքիան ի մտի ունենան, եթէ կը ծրագրեն վերադասաւորել Եւրոպայի ապահովութեան կառոյցը։
Թուրքերը մանաւանդ վերջին շրջանին թափ տուած են իրենց դիւանագիտական աշխատանքներուն, որոնք կը տարուին եւրոպական ճակատին վրայ՝ եւրոպական հանրային եւ քաղաքական- դիւանագիտական շրջանակներուն մէջ ստեղծելու այն գաղափարը եւ տպաւորութիւնը, թէ Թուրքիա չափազանց կարեւոր երկիր մըն է Եւրոպայի ապահովութեան եւ խաղաղութեան համար։
