ԿՐԿԻՆ Կ՛ԱՐԾԱՐԾՈՒԻ ՍԱՀՄԱԴՐՈՒԹԵԱՆ «ԿՆՃՌՈՏ» ՀԱՐՑԸ

«Հայրենիք» – Պոսթըն
Խմբագրական

«Յիմարութիւնը նոյն բանը կրկին ու կրկին փորձելն է եւ ակնկալել տարբեր արդիւնք»
Ալպէրթ Այնշթայն (1879-1955)

Հ․Հ․ վարչապետը, ըստ սովորութեան, բազմազբաղութիւն կը խաղայ եւ որովհետեւ լուրջ հարցերով գործելու ատակ չէ, մերթ ընդ մերթ հին սկաւառակները վերստին նուագելով՝ իր վրայ կը կեդրոնացնէ բոլորին ուշադրութիւնը։
Եւ ահա Միւնիխէն վերադարձած, դարակէ մը հանելով՝ վերստին սեղանի վրայ դրած է նոր Սահմանադրութիւն մը բանաձեւելու օրակարգը, նիւթ մը, որ եթէ լուրջ մօտեցումով դիտուի, եւ ո՛չ թէ թուրք-ազերիական «ներշնչումով», խրդին ու բարդ է եւ այլազան հարցադրումներու դուռ կը բանայ։
Հիմա վարչապետը տարբեր վերլուծումներով կը պարզաբանէ իր միտքը շեշտելով, թէ նոր սահմանադրութեան ընդունման ռազմավարական նպատակը՝ անցումն է պետականազուրկ ազգի մնացորդային գործելակարգէն դէպի պետականակերտ ժողովուրդի գործելակարգ։ Անմիջապէս հարց կը ծագի, թէ արդեօք ո՞ր պետկանազուրկին մասին է խօսքը եւ եթէ պետականազրկումի վտանգ կայ՝ ո՞վ հասցուցած է հոս…: Ան հաստատեց, թէ տարեսկիզբին Հ․Հ․ արդարադատութեան նախարարը խոստացած էր մինչեւ խորհրդարանական ընտրութիւններ մշակել նոր Սահմանադրութեան բանաձեւը, որ, ըստ իրեն, «իրական Հայաստան»ի գաղափարախօսութեան նախագիծն է: Եւ ահա երկրորդ հարցում մը. իրական Հայաստանը իր ձեռքով ու թշմանիին կամակատարութեամբ հետզհետէ կրճատուող Հայաստա՞նն է…
Իր ուղերձին մէջ, այս արտառոց բացատրութեամբ է, որ Փաշինեան «կը պարզաբանէ» հարցը, աւելցնելով, թէ իրաւ ու էական համաժողովրդական հանրաքուէով պէտք է կատարուի նոր Սահմանադրութեան որդեգրումը, որովհետեւ ըստ իրեն, նախապէս կատարուած բոլոր հանրաքուէները առնուազն հանրային ընկալման մէջ ունին լուրջ օրինականութեան (իր բառով՝ լրջագոյն լեկիթիմութեան) պակաս:
Նախ հաստատենք, որ որեւէ երկրի սահմանադրութիւն քարացած բանաձեւ չէ, կրնայ ըստ կարիքի ԲԱՐԵՓՈԽՈՒԹԻՒՆ եւ ԶԱՐԳԱՑՈՒՄ կրել: Սակայն երբ աչքի առջեւ ունինք ՔՊ-ական մտածողութեան խմբավարին առաջադրանքները, Այնշթայնի վերոյիշեալ խօսքը լաւ յուշարար է, մանաւանդ երբ նկատի ունենանք, թէ ճիշդ ի՞նչ են դրդապատճառները՝ բանաձեւուելիք նէօ-սահմանադրութեան։ Այլ խօսքով, բարեփոխման հարցը, առանց հիմնաւորումի, կը դառնայ շինծու եւ «կնճռոտ» թղթածրար:
Յստակ է հայորդիին համար, թէ այս փոփոխութեան առաջարկը կու գայ Պաքուէն, իսկ գործադրութեան պարտականութիւն դրուած է 19 Բաղրամեանի ներկայ «խունթա»-ին ձեռքերուն մէջ։ Արդարեւ, 9 Նոյեմբեր, 202օ-ի դաժան յայտարարութիւնը ստորագրելէ ետք, Ատրպէյճան պահանջեց եւ դեռ ալ կը պահանջէ ամէն գնով վերատեսութեան ենթարկել Սահմանադրութիւնը, շարունակ պնդելով, թէ Սահմանադրութեան նախաբանին մէջ կը յիշատակուի Հայաստանի եւ Արցախի միաւորման առաջադրանքը։ Կայ նաեւ թրքական «ներշնչում» մըն ալ, կապուած՝ Ցեղասպանութեան հետեւանքներուն եւ մեր պահանջատիրութեան, որ այլապէս տիրական բաժին ունի Ատրպէյճանի դէմ բողոքները միջազգային ատեաններէ յետս կոչելու ՔՊ-ապետին պատրաստակամութեան մէջ:
Բռնապետ Ալիեւ ապագային գլխացաւ չ’ուզեր ունենալ. խաղաղութեան համաձայնագիր ստորագրելու, կամ ՔՊ-ականներու բանաձեւած «խաղաղութեան խաչմերուկ»ին համաձայն ըլլալու համար, հաստատ երաշխիքներ կ՛ուզէ ունենալ, որպէսզի դարձեալ Արցախի հարց չարծարծուի։
Վարչապետը պաշտօնական եւ մտերմիկ բեմերէ բազմիցս յայտարարած էր, թէ «Նոր կերտուած Հայաստան»-ի ապագային համար, պէտք է (նախ քանդել Հայաստանը եւ իր բոլոր ազգային կառոյցները, ապա) յստակօրէն արձանագրել, թէ ո՛չ միայն հիմա, այլ նաեւ ապագային, Հայաստան որեւէ երկրէ տարածքային պահանջ պիտի չունենայ եւ ազգային անվտանգութեան ռազմավարութիւնը փոփոխութեան պիտի ենթարկուի, որ խորքին մէջ ազգային անվտանգութեան բոլոր միջոցներէն ետքայլ կը նշանակէ:
Մէկ բան յստակ է. ներկայիս ի զօրու եղող սահմանադրութիւնը ոչ մէկ իրաւասութիւն կամ լիազօրութիւն կու տայ վարչապետին կամ կառավարութեան՝ միակողմանի եւ ինքնագլուխ կերպով միջազգային պայմանագիր որդեգրելու եւ գործադրելու, եւ դեռ աւելին սահմանադրութեան երկրորդ յօդուածին մէջ կը նշուի, թէ «Հայաստանի Հանրապետութիւնում իշխանութիւնը պատկանում է ժողովրդին: Իշխանութեան իւրացումը որեւէ կազմակերպութեան կամ անհատի կողմից յանցագործութիւն է»: Մինչդեռ, ՔՊ-ապետն ու իր վարչախումբը կրկին ու կրկին ոտնատակ կ’ընեն ամէն օրէնք ու Սահմանադրութիւն, հետեւելով կարգ մը «մեծերու» նոյն գործելաձեւին: Սահմանադրութեա՛մբ իսկ իշխանութեան տէրը եղող ժողովուրդին իրաւունքն ու պարտականութիւնն է վերջ տալ այս անօրինական եւ այլանդակ կամայականութիւններուն: